Walter Isaacson is een charismatische schrijver, die mijn lezershart veroverde met zijn biografie over Steve jobs. Zijn schrijfstijl liet een beklijvende indruk op me achter met een smaak naar meer. Daarom heb ik me aan ‘Einstein de biografie’ gewaagd, één van de eerste biografieën die hij schreef. Het boek telt rond de 550 bladzijden en deelt het leven van Albert Einstein mee. Van toen hij een kleine knaap was tot op zijn sterfbed.

Albert Einstein is één van de bekendste natuurkundigen uit de geschiedenis. Hij werd geboren op 14 maart 1879 te Ulm, Duitsland, maar had oorspronkelijk een Joodse afkomst. In zijn kinderjaren stond hij vooral gekenmerkt voor zijn slechte taalvermogen. Hij was niet in staat deftig te spreken. Dat verklaart mede waarom hij zo uniek was. Hij dacht niet in woorden, maar in beelden. Later zullen erin zijn werken ook veel gedachtenexperimenten terugkomen die zijn visuele gedachtegang bevestigen.

Een tweede bijzondere eigenschap van Einstein was zijn afkeer voor autoritair gezag. Hij streefde naar respect voor de uniciteit van het individu. Vrijheid van meningsuiting was het belangrijkste dat er bestond. Deze visie creëerde een persoonlijkheid die niets aannam wat hij zelf niet zintuiglijk had ervaren. Met uitzondering van geldige wetenschappelijke bewijzen die hij eerst kritisch onderzocht had. Alles werd in twijfel getrokken en vanuit een sceptisch standpunt bekeken. Het zal dan ook niet verbazen dat het volgende citaat aan Einstein toebehoort.

‘Onnadenkend respect voor autoriteit is de grootste vijand van de waarheid.’

Het aangename aan deze biografie, zijn de talloze brieven die erin verwerkt zijn. Voortdurend worden alinea’s aangevuld met (stukken) citaten uit persoonlijke brieven die Einstein schreef naar familie, collega’s, vrienden… maar voornamelijk naar zijn vriendin, die later zijn vrouw zou worden. Albert Einstein stapte voor het eerst in het huwelijksbootje met Mileva Marić, een Servische natuurkundige die samen met Einstein op het Polytechnikum te Zürich zat. Ze hadden samen drie kinderen, waarvan hun eerste dochter een buitenechtelijk kindje was. Hiernaast hadden ze twee zonen. Maar het zou blijken dat Einstein geen fantastische vaderfiguur was. Hij was vooral gefocust op zijn wetenschappelijk onderzoek. Zijn onderzoek was een toevluchtsoord voor Einstein voor wanneer hij even genoeg had van alles en iedereen. Deze persoonlijke afzondering  heeft geleid tot twee uitermate grootste ontdekkingen die de wereld op zijn grondveste deed daveren.

Eén ervan was de relativiteitstheorie. Hierin beweerde hij dat tijd en ruimte relatieve gegevens waren. Deze beide continuüms kunnen niet afzonderlijk van de werkelijk waargenomen worden. Alles hangt af van de waarnemer zelf. Een gevolgtrekking van deze theorie is de wereldbekende formule ‘E = mc²’. Het zou blijken dat maar weinig mensen iets van zijn theorie snapte. Hoewel er tal van boeken over verschenen, was het niet mogelijkheid om de relativiteitstheorie in één zin samen te vatten. 

In de jaren na zijn grootste ontdekkingen, bleef Albert bezig met de veldentheorie. Hij hoopte een algemene theorie te kunnen bedenken die een verklaring bood voor alles. Alles zou werken met velden en dit zou samen gegoten kunnen worden in één algemene theorie. Dit zou uiteindelijk ook zijn vastberadenheid aantonen. Meer dan 30 jaar is hij, met tussenposes, bezig geweest met deze theorie. Zelf toen hij op zijn sterfbed lag en zijn laatste adem uitblies was hij bezig met vergelijkingen op een stukje papier te krabbelen. Jammer genoeg is hij er nooit in geslaagd een concrete theorie op te stellen.

Desondanks deze ‘mislukte’ poging tot het creëren van een theorie die alles verklaart, heeft Einstein zeker en vast wel een afdruk op onze wereld achtergelaten. Hij heeft onze kijk op de schoonheid van de natuur voor eeuwig veranderd.

Walter is er in geslaagd het meest volledige levensoverzicht van Einstein neer te pennen. Het is fantastisch om het leven van zo’n grote natuurkundige in detail te lezen. ‘Einstein de biografie’ is een werkelijke aanrader voor alle nieuwsgierige lezers die hun kijkhorizon op de huidige natuurkunde willen verruimen of simpelweg benieuwd zijn naar het leven van deze grote wetenschapsheld.